Το μάθημα του δασκάλου

«Το έργο είναι η ζωή του δημιουργού» ήταν το περίφημο ρητό του Χένρι Τζέημς. Ο ίδιος ήταν ένας «ορκισμένος εργένης» αποφασισμένος να κρατήσει τη ζωή του μακριά από τους περιορισμούς και τις υποχρεώσεις που δημιουργούνται από τον έγγαμο βίο και να αφοσιωθεί στην τέχνη του. Είχε ανάγκη να είναι ελεύθερος, να είναι εγωιστής – «εγωιστικά δοσμένος» στην τέχνη του.
Ήταν πεπεισμένος πως οι ευθύνες μιας οικογένειας θα περιόριζαν τους φυσικούς και πνευματικούς ορίζοντές του.

Στο Μάθημα του Δασκάλου μυθιστορηματοποιεί αυτή την πεποίθησή του, αλλά και τις συνέπειες που υφίστανται οι δημιουργοί που αποκλίνουν, επινοώντας έναν ήρωα, τον διάσημο και καταξιωμένο μυθιστοριογράφο Χένρι Σεντ Τζορτζ, ο οποίος, έχοντας παντρευτεί μια κυνικά πολυέξοδη γυναίκα και έχοντας αποκτήσει δυο γιους, αναγκάζεται να ασπασθεί τους «ψεύτικους θεούς» που είναι τα είδωλα της αγοράς. «χρήμα και πολυτέλεια και ο “κόσμος”, η ανατροφή των παιδιών και τα ρούχα της συζύγου. Όλα όσα σε οδηγούν στον εύκολο και σύντομο δρόμο. Και όλα τα ευτελή πράγματα που αναγκάζεται να κάνει κανείς». Τα «ευτελή» αυτά πράγματα έχουν ως αποτέλεσμα την έκπτωση της ποιότητας του έργου, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγή και να καλυφθούν οι ανάγκες της οικογένειας.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο εξοχικό μιας εύπορης οικοδέσποινας, έξω από το Λονδίνο, ο Χένρι Σεντ Τζορτζ συναντάει τον Πολ Οβέρτ, έναν νεαρό ταλαντούχο και πολλά υποσχόμενο συγγραφέα, και τον προτρέπει να αποφύγει το παράδειγμά του και να αφοσιωθεί στη συγγραφή του επόμενου βιβλίου, προκειμένου να αποδώσει τα μέγιστα στην τέχνη του, συστήνοντάς του να αναχωρήσει πάραυτα από την Αγγλία και να απομακρυνθεί από τις κοσμικές επαφές, πείθοντάς τον πως το modus vivendi ενός καλλιτέχνη είναι η εργένικη ζωή. Επίσης, τον ωθεί να αφήσει στην άκρη τον έρωτα που του έχει εμπνεύσει μια νεαρή ευφυής φιλότεχνη, η δεσποινίς Φανκόρτ, η οποία παρουσιάζεται ως φανατική θαυμάστρια και των δυο συγγραφέων.

Ο Χένρι Σεντ Τζορτζ, έχοντας πείσει τον νεαρό, ο οποίος τον έχει εξιδανικεύσει, να ακολουθήσει τις συμβουλές του, τον προδίδει με άμετρο κυνισμό μέσα από έναν δαιμόνιο αφηγηματικό ελιγμό, ο οποίος αποδεικνύει πως ο James –μάστορας του είδους– δεν διστάζει να υπονομεύσει ακόμα και τις βαθύτερες προσωπικές πεποιθήσεις του: Αν «η ζωή του δημιουργού είναι η τέχνη του» και αν «η τέχνη γεννάει ζωή», τότε ποιος είναι ο ρόλος του έρωτα, και γιατί τόσοι και τόσοι δημιουργοί υποτάχτηκαν σ’ αυτόν με πάθος; Στην προσπάθειά του να μη γίνει θύμα των «ψεύτικων θεών» και αποφεύγοντας τον «κόσμο» προκειμένου να τελειοποιήσει το έργο του και να υπηρετήσει τη μούσα, έχοντας αποκηρύξει το θεό του έρωτα, ακολουθώντας τις συμβουλές του Δασκάλου που ο ίδιος, όπως αποδεικνύεται, δεν έχει καμία διάθεση να εφαρμόσει, έχει όντως ο Οβέρτ ευνοήσει την τέχνη του, ή μήπως υπήρξε θύμα ενός δαιμόνιου σχεδίου του μέντορά του που είχε ως μοναδικό στόχο την εξόντωσή του ως ερωτικού αντιπάλου;

Η νουβέλα αυτή θα μπορούσε να διαβαστεί και ως μια παραβολή για το τίμημα που πληρώνει κανείς, όταν οι αυστηρές επιλογές του αποκλείσουν οργανικά στοιχεία της ζωής αλλά και τις συνέπειες της αλόγιστης μονομέρειας και κατάχρησης. Το θέμα εξετάζεται με ειρωνική αλλά βαθιά ανθρώπινη ματιά, καθώς ο έρωτας, η δημιουργικότητα, η χαρά της ζωής, η αφοσίωση και η έμπνευση συγκρούονται και επαναπροσδιορίζονται, προβάλλοντας τη βαθιά εξάρτηση της τέχνης της ζωής από την ίδια την τέχνη, αφήνοντας να εννοηθεί πως μπορεί ενίοτε η απόλαυση να καταστέλλει τη δημιουργία, αλλά εξίσου συχνά η παραγωγή ενός έργου μπορεί να βασίζεται σε μια πλάνη.

€10.60

Εξαντλημένο